Creëer ruimte voor vrijwilligers

Vrijwilligers en verenigingen zijn het zout en peper van onze samenleving. Zij vervullen een essentiële rol in tal van domeinen en zonder de dagdagelijkse inzet van vrijwilligers zou onze samenleving een stuk stroever draaien. Ze detecteren niet-ingevulde behoeftes en vullen ze belangeloos in. Ze halen hun voldoening uit het feit dat ze een verschil kunnen maken in de maatschappij. Het is belangrijk dat lokale besturen hen daarin erkennen.

Dat kan door tal van obstakels weg te nemen en de verschillende vormen van vrijwilligerswerking met gerichte maatregelen te ondersteunen. Zo creëer je een kwalitatieve ruimte voor vrijwilligers in de brede zin van het woord: emotioneel, financieel en fysiek.

Geef vrijwilligers vertrouwen en responsabiliseer hen.

Een lokaal bestuur moet niet alles zelf organiseren. Het lokale middenveld beschikt over heel wat expertise en werkkracht en kan best wel wat verantwoordelijkheid aan. Treed als lokaal bestuur op als regisseur en facilitator. Bv. stel kwalitatieve vergaderaccommodatie ter beschikking vanuit de gemeente, maar laat het dagelijkse beheer in handen van vrijwilligers of organisaties.
Laat vrijwilligers doen waar ze goed in zijn, namelijk vrijwilliger zijn.

Verminder de administratieve lasten en bureaucratie voor vrijwilligers. Dit kan door subsidiereglementen en aanvraagprocedures eenvoudiger en sneller te maken, waar mogelijk te werken met kruispuntbanken zodat informatie over de organisaties gedeeld kan worden en te werken met een verenigings- of vrijwilligersloket.
Breng de noden van organisaties en hun vrijwilligers in kaart.

Houd daarbij rekening met de grote verscheidenheid aan uitdagingen en verwachtingen. Daarbij kan een rol weggelegd zijn voor de lokale adviesraden.
Zet in op een impactreflex.

Bekijk bij nieuwe regelgeving wat de impact is op vrijwilligers en organisaties.
Promoot vrijwilligerswerk.

Schenk aandacht en geef erkenning aan de verschillende initiatieven en de inspanningen van vrijwilligers.
Indexeer de werkingsmiddelen van organisaties.

Om hun maatschappelijke rol maximaal te kunnen vervullen hebben organisaties ook financiële ruimte nodig. Om toegang tot de werking of activiteiten zo laagdrempelig mogelijk te houden is er immers vaak geen ruimte om lidgelden te verhogen.
Werk een specifiek ruimtebeleid uit voor kansengroepen.
Maak daarvoor werk van een gedifferentieerd prijs- en huurbeleid.
Stimuleer lokale organisaties om in te zetten op de Uitpas.
Bijvoorbeeld:  wanneer er meer dan 5 procent leden deelnemen aan kansentarief, vervalt de derving vanuit de vereniging en staat de lokale overheid in voor de volledige derving.
Benut alle beschikbare ruimtes.

Doe dit door de rol van lokale parochiezalen in samenwerking met de parochies te herwaarderen. Stimuleer ook scholen en zorginstellingen om hun ruimtes open te stellen voor verenigingen. Het is ook aangewezen om de leegstand in de gemeente in kaart te brengen en een alternatieve invulling te geven aan leegstaande gebouwen (tijdelijk of permanent), afgestemd op de noden van de betrokken organisaties en vrijwilligers. Let wel, zet niet alleen in op ruimtes in de stedelijke of gemeentelijke kern.
Zet in op gedeeld ruimtegebruik als aanvulling op het klassieke systeem van zaalverhuur.

Creëer ‘verenigingshuizen’ waar vrijwilligers en organisaties instaan voor het gemeenschappelijke beheer. Als lokaal bestuur kan je hier volop een regisseursrol spelen en partners bij elkaar brengen (cf. Vast-Goed in Antwerpen).
Streef naar continuïteit in het beheren van beschikbare ruimtes en in de gemaakte afspraken, ook over verschillende beleidsperiodes heen.
Maak werk van een totaaloverzicht van het gemeentelijk aanbod en zorg voor afgestemde procedures en reservatiesystemen.

Het is daarbij belangrijk dat het reservatiesysteem eenduidig en gebruiksvriendelijk is en zowel de beschikbaarheid, de volledige kostprijs en als de reservatieprocedure omvat.